Μηνιαίο ημερολόγιο
Βοηθά τα παιδιά στην κατανόηση της έννοιας του χρόνου.
Το κάθε παιδί έχει μπροστά του το ημερολόγιό του και γίνεται συζήτηση στην τάξη για τον προγραμματισμό του μήνα.
Εστιάζουμε στις ημέρες που έχουμε μεγάλες γιορτές και αργίες, όπως την 25η Μαρτίου και βάζουμε εκεί ένα σημαδάκι, π.χ. μία σημαιούλα.
Στο κουτάκι της Καθαρής Δευτέρας ζωγραφίζουμε έναν χαρταετό κ.λπ.
Ο Μάρτης , πρώτος μήνας της Άνοιξης, ονομάζεται αλλιώς και Ανοιξιάτης. Χαρακτηριστική είναι και η παροιμία «από Μάρτη καλοκαίρι, κι από Αύγουστο χειμώνα».
Ο Μάρτης περιλαμβάνει επίσης και το κύριο μέρος της νηστείας της μεγάλης Σαρακοστής: «Λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή;», όπως χαρακτηριστικά λέγεται.
Τον Μάρτιο βέβαια, είναι και η επέτειος της Ελληνικής Εθνεγερσίας με την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 την 25η του μηνός.
Η επέτειος καθιερώθηκε το 1838 για να συμπέσει με τη μεγάλη εορτή της Χριστιανοσύνης, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Η επέτειος καθιερώθηκε το 1838 για να συμπέσει με τη μεγάλη εορτή της Χριστιανοσύνης, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Την πρώτη μέρα του μήνα συνηθίζεται να φοράμε το βραχιολάκι του Μάρτη, γνωστό ως μαρτάκι ή μαρτινάκι.
Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, όπως μας αναφέρει ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης.
Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, όπως μας αναφέρει ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης.
Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον
καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη
και κόκκινη κλωστή, για να τα
προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός,
σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες.
Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω σε ένα κλαδί όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους ή το καίνε με το αναστάσιμο φως του Πάσχα .
Από μητέρες στο σχολείο, Ρουμανικής καταγωγής, έμαθα ότι το έθιμο αυτό υπάρχει και στην Ρουμανία με την ονομασία Μαρτιζόρ, με την διαφορά ότι δεν το
φορούν στο χέρι αλλά στο πέτο. Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το
ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και
είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας. Σύμφωνα
με την μυθολογία τους, ο Θεός - Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε
στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε, όμως, ένας δράκος (Σημ, δική μου, η Ρουμανία έχει παράδοση στους δράκουλες), με
αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι.
Μια ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε
τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέροντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή
του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε,
συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με
κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη
θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.
΄Ο,τι αργεί κι ό,τι στη γη
είναι βαθιά κρυμμένο ,
πάλι στο φως θα βαφτιστεί
και θά ΄ρθει ευλογημένο.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΟ
§ Aκόμη και στις δεκαοχτώ έχει το μάτι του ανοιχτό.
§ Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ' αυγό. Λένε και στις τριάντα, μα δεν ηξεύρω γιάντα.
§ Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε - δέκα, να δεις το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
§ Mάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.
§ Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
§ Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
§ O Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
§ O Μάρτης ο κλαψόγελος.
§ Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.
§ Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ’ Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη]
§ Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε - δέκα, να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
§ Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλη άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το γεωργό που 'χει στη γη σπαρμένα.
§ Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά, κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το ζευγά που 'χει πολλά σπαρμένα.
§ Αν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλα πέντε, θα δεις το κοντοκρίθαρο να στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες να ψιλοκαθαρίζουν, θα δεις και τη φτωχολογιά να ψιλοκοσκινίζει.
§ Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
§ Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεντόνα.
§ Από Μαρτιού πουκάμισο, κι απ' Αύγουστο σεγκούνι.
§ Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.
§ Βροντή Μαρτιού, φίλεμα με καρύδια.
§ Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
§ Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυριάρης.
§ Κάλλιο Μάρτης στα δαυλιά, παρά στα προσηλιακά.
§ Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές. [δηλ. Καλύτερα το Μάρτη να ‘χει κρύο παρά ζέστη]
§ Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας.
§ Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;
§ Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα [:ισημερία]
§ Μάρτης άβρεχτος, μούστος άμετρος. [δηλ. όταν ο Μάρτης δεν έχει βροχές, ωφελούνται πολύ τα αμπέλια]
§ Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίρονται.
§ Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει.
§ Μάρτης βροχερός, θεριστής κουραστικός.
§ Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
§ Μάρτης δίμουρος. Μάρτης πεντάγνωμος.
§ Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.
§ Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.
§ Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε.
§ Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
§ Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος.
§ Μάρτης πουκαμισάς, δεν σου δίνει να μασάς.
§ Μη σε γελάσει ο Μάρτης και χάσεις την ημέρα. [δηλ. μη νομίσεις ότι ο καιρός θα είναι κακός όλη την ημέρα και δεν πας στη δουλειά σου]
§ Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
§ Ξύλα φύλαγε τον Μάρτη, να μην κάψεις τα παλούκια.
§ Ο Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
§ Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.
§ Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού.
§ Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι ο κακός στον ήλιο.
§ Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω [δηλ. μεγαλώνουν όλα τα φυτά]
§ Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
§ Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος ώρα στον ήλιο, ώρα στον τοίχο. [δηλ. εκεί που κάθεσαι στον ήλιο, πιάνει κρύο και πας δίπλα στο τζάκι]
§ Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, εφτά φορές χιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε!
§ Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε, και πάλι το μετάνιωσε, πως δεν εξαναχιόνισε.
§ Ο Μάρτης το πρωί πηλά (λάσπες) και το βράδυ χώματα (το πρωί βρέχει και μέχρι το βράδυ έχει στεγνώσει).
§ Ο Μάρτης το πρωί το ψόφησε, και το βράδυ το βρόμισε.
§ Ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι (από το κρύο) κι ως το βράδυ το βρωμίζει (από τη ζέστη).
§ Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει.
§ Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλίου τις δώδεκα, ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ' αβγό.
§ Όλοι οι μήνες καιν τα ξύλα και ο Μάρτης τα παλούκια.
§ Οπού 'χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μην τη δει.
§ Οπόχει κόρην ακριβή, το Μάρτη ήλιος μην τη δει.
§ Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.
§ Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.
§ Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.
§ Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Mαρτάπριλο χιονίζει.
§ Τα λόγια σου είναι ψεύτικα σαν του Μαρτιού το χιόνι, που το ρίχνει από βραδύς και το πρωί το λιώνει.
§ Τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούρια πάει και φέρνει.
§ Το Μάρτη ξύλα φύλαγε κι άχερα των βοδιώνε και λίγα ξυλοκέρατα να δίνεις των παιδιώνε.
§ Το Μάρτη τον πεντάγνωμο όπου γελά και κλαίει, θα τόνε τιμωρήσουμε ψέματα να μη λέει.
§ Το Μάρτη φύλαε άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι.
§ Τον Μάρτη κι αν τον αγαπάς φίλο μην τον κάνεις.
§ Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.
§ Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό, μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό.
§ Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια.
§ Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
§ Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια.
§ Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγέ την.
§ Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια.
§ Φύλαξε τα παλούκια σου να μη στα φάει ο Μάρτης.
§ Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ' αυγό. Λένε και στις τριάντα, μα δεν ηξεύρω γιάντα.
§ Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε - δέκα, να δεις το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
§ Mάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.
§ Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
§ Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
§ O Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
§ O Μάρτης ο κλαψόγελος.
§ Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.
§ Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ’ Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη]
§ Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε - δέκα, να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
§ Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλη άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το γεωργό που 'χει στη γη σπαρμένα.
§ Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά, κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το ζευγά που 'χει πολλά σπαρμένα.
§ Αν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλα πέντε, θα δεις το κοντοκρίθαρο να στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες να ψιλοκαθαρίζουν, θα δεις και τη φτωχολογιά να ψιλοκοσκινίζει.
§ Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
§ Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεντόνα.
§ Από Μαρτιού πουκάμισο, κι απ' Αύγουστο σεγκούνι.
§ Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.
§ Βροντή Μαρτιού, φίλεμα με καρύδια.
§ Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
§ Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυριάρης.
§ Κάλλιο Μάρτης στα δαυλιά, παρά στα προσηλιακά.
§ Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές. [δηλ. Καλύτερα το Μάρτη να ‘χει κρύο παρά ζέστη]
§ Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας.
§ Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;
§ Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα [:ισημερία]
§ Μάρτης άβρεχτος, μούστος άμετρος. [δηλ. όταν ο Μάρτης δεν έχει βροχές, ωφελούνται πολύ τα αμπέλια]
§ Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίρονται.
§ Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει.
§ Μάρτης βροχερός, θεριστής κουραστικός.
§ Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
§ Μάρτης δίμουρος. Μάρτης πεντάγνωμος.
§ Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.
§ Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.
§ Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε.
§ Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
§ Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος.
§ Μάρτης πουκαμισάς, δεν σου δίνει να μασάς.
§ Μη σε γελάσει ο Μάρτης και χάσεις την ημέρα. [δηλ. μη νομίσεις ότι ο καιρός θα είναι κακός όλη την ημέρα και δεν πας στη δουλειά σου]
§ Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
§ Ξύλα φύλαγε τον Μάρτη, να μην κάψεις τα παλούκια.
§ Ο Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
§ Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.
§ Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού.
§ Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι ο κακός στον ήλιο.
§ Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω [δηλ. μεγαλώνουν όλα τα φυτά]
§ Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
§ Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος ώρα στον ήλιο, ώρα στον τοίχο. [δηλ. εκεί που κάθεσαι στον ήλιο, πιάνει κρύο και πας δίπλα στο τζάκι]
§ Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, εφτά φορές χιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε!
§ Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε, και πάλι το μετάνιωσε, πως δεν εξαναχιόνισε.
§ Ο Μάρτης το πρωί πηλά (λάσπες) και το βράδυ χώματα (το πρωί βρέχει και μέχρι το βράδυ έχει στεγνώσει).
§ Ο Μάρτης το πρωί το ψόφησε, και το βράδυ το βρόμισε.
§ Ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι (από το κρύο) κι ως το βράδυ το βρωμίζει (από τη ζέστη).
§ Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει.
§ Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλίου τις δώδεκα, ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ' αβγό.
§ Όλοι οι μήνες καιν τα ξύλα και ο Μάρτης τα παλούκια.
§ Οπού 'χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μην τη δει.
§ Οπόχει κόρην ακριβή, το Μάρτη ήλιος μην τη δει.
§ Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.
§ Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.
§ Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.
§ Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Mαρτάπριλο χιονίζει.
§ Τα λόγια σου είναι ψεύτικα σαν του Μαρτιού το χιόνι, που το ρίχνει από βραδύς και το πρωί το λιώνει.
§ Τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούρια πάει και φέρνει.
§ Το Μάρτη ξύλα φύλαγε κι άχερα των βοδιώνε και λίγα ξυλοκέρατα να δίνεις των παιδιώνε.
§ Το Μάρτη τον πεντάγνωμο όπου γελά και κλαίει, θα τόνε τιμωρήσουμε ψέματα να μη λέει.
§ Το Μάρτη φύλαε άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι.
§ Τον Μάρτη κι αν τον αγαπάς φίλο μην τον κάνεις.
§ Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.
§ Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό, μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό.
§ Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια.
§ Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
§ Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια.
§ Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγέ την.
§ Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια.
§ Φύλαξε τα παλούκια σου να μη στα φάει ο Μάρτης.
Πηγή για τις παροιμίες : https://www.sakketosaggelos.gr/Article/6829/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου